Gorące wiadomości

Weszła w życie ustawa o zawodzie psychologa

W dniu 1 stycznia 2006 r. weszła w życie ustawa z dnia 8.06.2001. o zawodzie psychologa, zawierająca liczne usterki prawne. Ustawa miała zacząć obowiązywać już 1 stycznia 2002 roku, lecz ze względu na niemożność jej wykonania, ówczesny minister pracy Jerzy Hausner zwrócił się do Sejmu o przełożenie terminu wejścia jej w życie o 4 lata. W tym czasie rząd planował usunięcie wad prawnych ustawy. Niestety, projekty nowelizacji również zawierały błędy i nie zostały przyjęte przez Sejm poprzedniej kadencji. W rezultacie, w ciągu tych 4 lat wadliwa ustawa nie została poprawiona.

Nowy minister pracy Krzysztof Michałkiewicz początkowo zamierzał odroczyć wejście w życie ustawy o kolejne 2 lata, by mieć czas na wprowadzenie koniecznych zmian, lecz, pod naciskiem Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, w ostatniej chwili wycofał się z tego projektu. W rezultacie, pomimo negatywnych opinii sejmowych prawników, niespodziewanie weszła w życie niepoprawiona ustawa.

Szczególne zastrzeżenia budzą dwa artykuły ustawy. Art. 4 ust. 1 nieprecyzyjne i zbyt ogólnikowo definiuje, na czym polega wykonywanie zawodu psychologa, stwierdzając, że polega ono na świadczeniu usług psychologicznych, a w szczególności na: 1) diagnozie psychologicznej, 2) opiniowaniu, 3) orzekaniu, o ile przepisy odrębne tak stanowią, 4) psychoterapii, 5) udzielaniu pomocy psychologicznej. Z kolei rozdział 8 art. 61 ust.1 ustawy stanowi:Osoba, która świadczy usługi psychologiczne nie mając prawa wykonywania zawodu psychologa podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny.

Pomoc psychologiczna jest terminem prawnie niezdefiniowanym. W języku psychologów rozumiana jest bardzo szeroko: pomocą psychologiczną jest pocieszanie zestresowanego dziecka przez pedagoga, prowadzenie mityngu AA, czy porada udzielona przez księdza, itd., itp. Nawet psychoterapia (co też jest rodzajem pomocy psychologicznej, udzielanej osobom chorym) - może przybierać formę przyjacielskiej pogawędki.

Psychoterapią i udzielaniem pomocy psychologicznej zajmują się zawodowo nie tylko psycholodzy, ale także lekarze-psychiatrzy, pedagodzy, absolwenci resocjalizacji, socjolodzy, księża, instruktorzy terapii uzależnień i pielęgniarki. Wielu przedstawicieli tych zawodów pracuje w poradniach zdrowia psychicznego, odwykowych, poradniach psychologiczno-pedagogicznych, służbie więziennej, poradniach przykościelnych, hospicjach i prywatnych gabinetach oferujących pomoc psychologiczną. W myśl ustawy, wszystkie te osoby po 1 stycznia 2006 roku podlegają karze ograniczenia wolności lub grzywny.

Podobna sytuacja dotyczy wolontariuszy i działaczy środowisk samopomocowych i grup wsparcia, takich jak ruch AA, Al.-Anon, klubów abstynenckich, Anonimowych Żarłoków, Weight Watchers itp. Po 1 stycznia br roku osoby te, udzielając sobie nawzajem nielegalnej pomocy psychologicznej, łamią prawo.

Prawo wykonywania zawodu wydawać mają nieistniejące jeszcze Regionalne Izby Psychologów. Ponieważ nie zostały jeszcze wybrane, w najbliższych miesiącach niemożliwe będzie uzyskanie wpisu na listę psychologów, ani uzyskanie prawa wykonywania zawodu. Oznacza to, że wszyscy psycholodzy, przychodząc do pracy po 1 stycznia 2006 roku, łamią prawo, co jest zagrożone karą ograniczenia wolności lub grzywny.

Osobny problem stanowi sytuacja młodych absolwentów psychologii, którzy podejmowali studia w przekonaniu, że będą mogli swobodnie uprawiać swój zawód. Ustawa zobowiązuje ich do ukończenia rocznego stażu, zarazem nie precyzując, kto, gdzie i na jakich warunkach miałby ten staż zorganizować. Oznacza to, że najprawdopodobniej zdecydowana większość absolwentów nie będzie w stanie sobie znaleźć stażu i nie uzyska prawa wykonywania zawodu psychologa. Ustawa stwarza w ten sposób nową, zamkniętą korporację zawodową, podobną do adwokackiej, w której trudno będzie znaleźć się nowym osobom.

Ponadto ustawa w skrajny sposób utrudnia założenie prywatnej praktyki psychologicznej. Aby uzyskać prawo jej prowadzenia, trzeba będzie, obok zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej, jak to jest dotychczas, uzyskać także:

  • prawo wykonywania zawodu,
  • wpis do Krajowego Rejestru Sądowego,
  • wpis do rejestru prywatnych praktyk psychologicznych, prowadzonego przez właściwą Radę Regionalnej Izby Psychologów;
  • pozytywną opinię Komisji Ekspertów;
  • zgodę wojewody (wydaną na podstawie pozytywnej opinii Komisji Ekspertów).

Otwiera to duże możliwości korupcji – pobierania nieformalnych opłat za uzyskanie wpisu, a także administracyjnego likwidowania konkurencji. Ponadto wymóg uzyskania zgody wojewody jest niezgodny z zasadami, regulującymi swobodę prowadzenia działalności gospodarczej.

Ustawa budzi także dalsze, formalne zastrzeżenia. Jest sprzeczna z konstytucją, gdyż w nierówny sposób traktuje podmioty gospodarcze. Publiczne placówki służby zdrowia nie muszą bowiem spełniać tylu wymogów formalnych, co prywatne gabinety, by uzyskać prawo do prowadzenia psychoterapii.

Jak stwierdził Komitet Integracji Europejskiej, ustawa jest także sprzeczna z prawem UE, przewidującym, że osoba, która ma prawo wykonywania zawodu w jednym z państw UE, ma je także we wszystkich pozostałych. Psycholodzy z pozostałych krajów UE (także Polacy, którzy ukończyli studia za granicą) mogliby zatem wykonywać w Polsce zawód psychologa bez wypełnienia wszystkich administracyjnych wymogów, nakładanych przez ustawę na psychologów, którzy ukończyli studia w Polsce.

Tekst ustawy, argumenty za i przeciw, ekspertyzy prawne, zapis debaty senackiej, można znaleźć na stronie: www.psychologia.net.pl/katalog.php?level=201.

Źródło: inf. wł.


Zobacz więcej wiadomości



Żaden Czytelnik nie napisał jeszcze swojego komentarza. Napisz swój komentarz