Gorące wiadomości

Trema przeszkadza młodym muzykom

Trema towarzysząca występom scenicznym może negatywnie wpływać na rozwój kariery młodego muzyka. Poznając jego temperament na wczesnym etapie edukacji artystycznej da się temu przeciwdziałać. Znajomość sposobów radzenia sobie ze stresem może pomóc w karierze - wynika z badań przeprowadzonych w SWPS.

Katarzyna Mazan, obecnie absolwentka psychologii w wrocławskiego wydziału SWPS, w ramach swojej pracy dyplomowej realizowanej pod naukowym okiem prof. Aleksandry Łuszczyńskiej, przebadała 85 muzyków w wieku 16-19 lat z jednego z liceów muzycznych. Za pomocą badania kwestionariuszowego badaczka starała się wychwycić, jakie czynniki wpływają na poziom lęku scenicznego. Okazało się, że myślenie katastroficzne o występie i wyobrażanie sobie własnej porażki zwiększa poziom tremy odczuwanej podczas grania koncertu. Jego wzrost obserwowano również wtedy, gdy muzyk występował przed mniejszą publicznością oraz, gdy sama publiczność była odbierana jako oceniająca i nie było wśród niej bliskich dających wsparcie. Lęk sceniczny rósł również wtedy, gdy muzyk spotykał się z krytyką ze strony rodziców. Im mniejsze ich wsparcie, a oczekiwania wyższe, tym silniejsza trema u muzyków.

- "Zapytałam o piętnaście strategii radzenia sobie ze stresem i ich wpływ na odczuwany lęk sceniczny. Okazało się, że jego poziom automatycznie wzrastał u tych osób, które nie wypracowały żadnych strategii lub stosują nieskuteczne metody" - mówi Katarzyna Mazan, absolwentka psychologii SWPS i autorka badania.

Tymczasem z badań pilotażowych zrealizowanych przez dr Barbarę Pastuszek-Lipińską pod kierunkiem dr Joanny Kantor-Martynuski, psychologa z SWPS w Warszawie, wynika, że im większą zdolność koncentracji mają młodzi muzycy, tym mniej odczuwają negatywne skutki tremy. I odwrotnie, im mniejszą mają podzielność uwagi, tym bardziej narażeni są na negatywne skutki lęku scenicznego. W badaniu analizie poddano 26 uczniów średnich szkół muzycznych, którzy wypełniali kwestionariusz dotyczący obserwowanych u siebie psychologicznych i fizjologicznych objawów oraz skutków tremy (zarówno w sytuacji neutralnej, jak i bezpośrednio przed występem, podczas występu oraz po nim), wykonywali komputerowy test mierzący zdolność kontrolowania uwagi. Mierzono także ich temperament. Zachowanie uczestników badania było rejestrowane za pomocą kamery. Profesjonalni muzycy oceniali to, w jaki sposób reagują oni na stres.

Badanie wykazało, że niektóre właściwości temperamentu, który jak podkreślają badaczki, jest w dużej mierze uwarunkowany biologicznie, powodują, że posiadający je młodzi muzycy, bardziej niż ich koledzy, przeżywają tremę. Taką cechą jest perseweratywność, czyli skłonność do wielokrotnego powtarzania pewnych zachowań.
- "Częste poprawianie fryzury przed wyjściem z domu czy rozmyślania nad przyczynami swojego niepowodzenia z dużym prawdopodobieństwem wskazują na niską odporność na negatywne skutki tremy u młodego artysty. Podobnie, gdy muzyk łatwo ulega emocjom i przejawia dużą wrażliwość na świat - wyjaśnia dr Joanna Kantor-Martynuska. - Jeśli widzimy, że koncentruje się on na tym, jak będzie postrzegany przez publiczność, od reakcji otoczenia uzależnia powodzenie swojego występu, wspomina wcześniejsze porażki czy nie daje sobie rady z drżeniem rąk, to znaczy, że przeżywa wysoki poziom tremy - dodaje.

Zdaniem Kantor-Martynuski, znając temperament młodego człowieka i wiedząc w jakim stopniu posiada on zdolność koncentracji, możemy w pewnym zakresie przewidzieć, jakie psychologiczne i fizjologiczne skutki tremy będzie on odczuwać oraz, jak przełoży się ona na jakość występu. Dlatego warto, aby podczas edukacji artystycznej przyszli muzycy byli uczeni, jak sobie radzić ze stresem.

Dostępne badania pokazują, że trema jest integralną częścią każdego wystąpienia scenicznego. Chroniczny lęk sceniczny na jaki narażony jest muzyk, powoduje poważne konsekwencje psychiczne i zdrowotne - depresję, zaburzenia snu, bóle psychosomatyczne czy napady ostrego lęku. Stremowane osoby stają się mniej wydajne w pracy i są niezadowolone z własnych działań. Efektem tego jest częstsze pojawianie się błędów podczas występu oraz pogorszenie wykonania pod wpływem niepokoju i napięcia.

Badanie 85 muzyków w wieku 16-19 lat z jednego z liceów muzycznych we Wrocławiu zrealizowano w dwóch turach w odstępie 3 miesięcy od grudnia 2009 roku do czerwca 2010 roku. Natomiast projekt pod kierunkiem dr Joanny Kantor-Martynuski jesienią 2011 roku.

Opublikowano: 2012-08-04

Źródło: Centrum Prasowe SWPS


Zobacz więcej wiadomości



Żaden Czytelnik nie napisał jeszcze swojego komentarza. Napisz swój komentarz